Koń pełnej krwi angielskiej
Często stosowane oznaczenie rasy: "xx". Napisy na tabliczkach imienia są czerwone.
Spis treści
Pokrój, charakterystyka
Koń pełnej krwi angielskiej jest eleganckim koniem o najwyższej wartości hodowlanej, długich kończynach oraz sierści o delikatnym, krótkim włosie. Głowa jest pełna wyrazu, mała lub średnia, sucha i zwykle o prostym profilu. Jest to koń sportowy o lekkiej budowie ciała. Jego cechą charakterystyczną jest skośnie położona łopatka, która umożliwia większą szybkość w galopie. Pęciny są długie, suche i elastyczne. Wysokość w kłębie wynosi ok. 150-170cm. Występują wszystkie podstawowe rodzaje umaszczenia, najczęściej gniade i kasztanowate.[1]Ze względu na sposób selekcji w hodowli, nastawiony głównie na dzielność konia i szybkość w galopie i cwale, a nie na cechy fizyczne, u rasy tej występują częste wady postawy. Konie z częstymi kontuzjami kończyn przednich. Ich wyścigowy temperament jest bardzo widoczny na otwartych przestrzeniach.
Użytkowanie
- wyścigi płaskie
- wyścigi z przeszkodami
- skoki przez przeszkody
- ujeżdżenie
- WKKW
- steeplechase
- polo
- wzmocnienie / uszlachetnienie rozmaitych ras w hodowli
Historia, pochodzenie
Pierwsze konie wyścigowe sprowadzili na teren Brytanii Rzymianie. Wszystkie konie tej rasy selekcjonowane były także w czasach Tudorów i Stuartów w kierunku dzielności wyścigowej, tj. maksymalnej szybkości w cwale. Obecna rasa wywodzi się od ogierów orientalnych, które przybyły do Anglii w pierwszej połowie XVIII wieku. Były to: Godolphin Barb (Godolphin Arabian), Darley Arabian, Byerley Turk i Curwen Bay Barb. Wraz z 500 klaczami stworzyły trzon rasy. W roku 1793 angielski ród Weatherbych zarejestrował je w pierwszej księdze stadnej "General Stud Book". [1] Wczesne zwierzęta tego typu stanowiły zapewne mieszankę koni hiszpańskich, neapolitańskich i berberyjskich z domieszką krwi irish hobby (poprzednika connemary) oraz innych miejscowych kuców.Godolphin Arabian
Ogier założycielski Godolphin (Barb) Arabian należał do koni berberyjskich, a nie arabskich. Przybył do Anglii w 1728 r. z Maroka lub z Paryża. Od roku 1730 był używany jako ogier-próbnik w stadninie lorda Godolphina w Cambridgeshire. Właśnie tutaj ogier Hobglobin miał być wyswatany z klaczą Roxana, lecz gdy ze stanówki nic nie wyszło, w jego zastępstwie do krycia został dopuszczony Godolphin. Tak w roku 1731 narodził się ogier Lath, który zajmował poczesne miejsce w czołówce koni wyścigowych, podobnie jak Flying Childers i Cade. Ten ostatni był ojcem ogiera Matchema, urodzonego w 1748 r., który wywarł znaczący wpływ na rozwój rasy. W ten właśnie sposób za sprawą ogierów Heroda, Eclipse'a i Matchema powstały 3 wielkie linie w obrębie rasy. Czwartą liczącą się linię stworzył Highflyer – syn Heroda. Oczywiście w hodowli brały udział także inne znane ogiery, m.in. Unknown Arabian, Helmsley Turk, Lster Turk i Darcy's Chestnut. Po roku 1770 zrezygnowano już z dalszych domieszek czystej krwi arabskiej. W następnych latach miały miejsce ważne wydarzenia – w 1750 r. został stworzony Jockey Club – ciało kierujące oraz rządzące wyścigami na Wyspach Brytyjskich, a w 1773 r. Jamesa Weatherby mianowano nadzorcą księgi kryć należącej do Jockey Club. Z kolei w 1791 r. opublikowano wstęp do Generalnej Księgi Stadnej ("General Stud Book"). Pierwszy jej tom został wydany w 1808 r., a kolejne są regularnie publikowane do dzisiaj.[potrzebne źródło]Niezwykle romantyczne legendy otaczają Godolphina Barba, który podobno, nim odkryto jego wartość jako reproduktora, służył jako koń roboczy.
Darley Arabian
Ogier założycielski Darley Arabian sprowadzony został do Anglii z Aleppo w 1704 r., na początku panowania królowej Anny Stuart. Jemu właśnie przypisuje się powstanie nowej ery hodowli koni na wyspach brytyjskich. Stał w stadninie w East Yorkshire i dziś uznaje się go za najbardziej znaczącego protoplastę rasy. Skojarzenie go z klaczą Betty Leedes, pochodzącą z linii Leedes Arabian, zaowocowało narodzeniem Devonshire'a Flyinga Childersa – jednego z najszybszych koni w tym czasie. Ta sama klacz urodziła jeszcze Bleedinga lub Barlettsa Childersa, który z kolei był ojcem Squirta. Ten spłodził ogiera Marske – ojca sławnego Eclipse'a – najsławniejszego konia wyścigowego wszech czasów (nigdy nie przegrał na torze). [potrzebne źródło]Byerley Turk
Ogier założycielski Byerley Turk został zdobyty podczas bitwy z Turkami i używany był jako wierzchowiec przez kapitana Byerleya podczas wojen irlandzkich prowadzonych przez króla Williama. W 1690 r. przeszedł na emeryturę i został umieszczony w stadninie County Durham. Prawdopodobnie koń ten, często uważany za araba, miał pochodzenie turkmeńskie, należał zapewne do rasy achałtekińskiej. Był on ojcem ogiera Jig, za sprawą którego w roku 1758 urodził się ogier Herod. Ten wybitny reproduktor zapoczątkował z kolei linię koni wyścigowych, które wygrały w sumie ponad 1000 gonitw. [potrzebne źródło]Bibliografia
- Konie i kuce Christiane Gohl, tłum. Józef Kulisiewicz, Jacek Łojek. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa, 1996. ISBN 83-7073-107-4
Linki zewnętrzne
Standardy rasy
- General Stud Book – Standardy rasy w Wlk. Brytanii (ang.)
- The Jockey Club – Standardy rasy w USA (ang.)
- Australian Stud Book – Standardy rasy w Australii (ang.)
Dodatkowe informacje
- Polski Związek Hodowców Koni Pełnej Krwi Angielskiej
- Thoroughbred Bloodlines – Profile i rodowody historycznych koni wyścigowych (ang.)
- Thoroughbred Heritage: Historic Sires – Historyczne linie i profile potomków (ang.)
- The Racehorse – Wyścigi, konie hodowlane – angielska baza danych (ang.)
- National Thoroughbred Racing Association – Narodowe Stowarzyszenie Wyścigowych Koni Pełnej Krwi Angielskiej (ang.)
- Pochodzenie i genetyka koni pełnej krwi angielskiej (niem.)
- The Jockey Club – Rejestr koni pełnej krwi w USA, Kanadzie i Puerto Rico (ang.)
Przypisy
- ↑ Skocz do: 1,0 1,1 1,2 zob. Martin Haller: Rasy Koni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1997. ISBN 83-7073-121-X.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz